بی رحم ترین قاتل زنجیره ای ایران
تهیه مطلب: دکتر اکبر نیک پژوه - متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی
واحد پیشگیری و ارتقای سلامت مرکز آموزشی ، تحقیقاتی و درمانی قلب و عروق شهید رجایی
بیماریهای قلبی عروقی با زبانی ساده
مشکلات قلبی عروقی در طول زمان ایجاد می شوند ، سرخرگهای تغذیه کننده قلب و مغز به شکل تدریجی به دلیل رسوب سلولها ، چربی و کلسترول دچار انسداد می شوند. این رسوبات پلاک نامیده می شوند. پلاک می تواند کنده شده و سبب ایجاد یک لخته شود . زمانی که جریان خون دچار انسداد شود ، شما ممکن است دچار سکته مغزی یا حمله قلبی شوید.
انواع مختلفی از بیماری های قلبی عروقی وجود دارند و افراد زیادی به یکی از انواع این بیماری ها مبتلا می باشند. سالانه انسان های بسیاری بدلیل ابتلا به این بیماری ها می میرند و این بیماری ها عامل بسیاری از مرگ و میرها می باشند.
برخی از انواع بیماری های قلبی و عروقی کدامند ؟
تصلب شرایین
سفت شدن سرخرگها یا آترواسکلروز زمانی رخ می دهد که دیواره داخلی سرخرگ ها به دلیل رسوب پلاک تنگ می شود. این امر جریان خون به قلب و مغز را محدود می کند . برخی مواقع این پلاک کنده می شود. زمانی که این حالت رخ می دهد یک لخته خون تشکیل می شود و سرخرگ را دچار انسداد می سازد. این امر منجر به حمله قلبی و یا سکته مغزی می شود .
پرفشاری خون
پر فشاری خون همچنین هیپرتانسیون نیز نامیده می شود و مفهوم آن این است که فشار در داخل سرخرگهای شما به طور دائم بالاتر از حد طبیعی می باشد . فشار خون در حقیقت نیروی خون در مقابل دیواره رگهای خونی می باشد که به صورت دو عدد مثلا به شکل 122/78mmHg نوشته می شود . عدد بالاتر یا فشار سیستولیک، فشارخون در زمانی است که قلب دارای ضربان است و عدد پایینی یا فشار دیاستولیک، فشارخون در زمانی است که قلب بین ضربان ها استراحت می کند . پر فشاری خون به فشار سیستولیک 140 یا بالاتر و یا فشار دیاستولیک 90 یا بیشتر به شکل دایم گفته می شود .
خطر بزرگتر این است که شما اغلب از بالابودن فشار خونتان آگاه نمی باشید. پر فشاری خون در اغلب موارد، هیچ گونه علامتی ندارد. در نتیجه شما می بایست سالانه پزشک خود را ملاقات کنید. همچنین هیچ کس نمی داند که چه عاملی باعث پر فشاری خون می شود. با این حال، پر فشاری خون می تواند منجر به سفت شدن سرخرگها، سکته مغزی یا حمله قلبی شود .
حمله قلبی
حمله قلبی زمانی رخ می دهد که جریان خون به یک ناحیه از قلب دچار انسداد شود (معمولا توسط لخته خون) . اگر این امر سبب انسداد کامل جریان خون شود ، بخشی از قلب که توسط این سرخرگ خون رسانی می شود کم کم می میرد .
در این قسمت برخی از علایمی ذکر می شوند که مربوط به رخ دادن حمله قلبی می باشند:
- · احساس فشار، پری ، ناراحتی یا درد در مرکز قفسه سینه که بیش از چند دقیقه به طول انجامیده، رفع شده و دوباره بر می گردند .
- · درد یا احساس ناراحتی در یک یا هر دو بازو ، پشت ، گردن، فک یا معده .
- · تنگی نفس با یا بدون احساس ناراحتی در قفسه سینه.
- · سایر علایم مانند تعریق سرد ، تهوع و سبکی سر .
اگر شما دچار یک یا تعداد بیشتری از علایم مذکور بشوید، بیش از 5 دقیقه قبل از درخواست کمک صبر نکنید . با 115 تماس بگیرید یا فورا به بیمارستان مراجعه نمایید
.
نارسایی قلبی
نارسایی قلبی به این مفهوم است که قلب به میزان کافی خون پمپ نمی کند. البته قلب در این وضعیت کار می کند اما همه نیازهای اکسیژن و غذای بدن را تامین نمی کند.
در صورت مشاهده هر یک از علایم زیر با پزشک خود مشورت کنید:
- · تورم در پاها ، مچ پا و ساق پا که « ادم» نامیده می شود .
- · افزایش مایع در ریه ها که «احتقان ریوی» نامیده می شود.
سکته مغزی
سکته مغزی و ( TIA نیمه سکته) زمانی رخ می دهند که رگ تغذیه کننده مغز دچار پارگی یا انسداد گردد. بنابراین آن بخش از مغز و در نتیجه بخش هایی از بدن که توسط آن قسمت از مغز کنترل می شوند ، نمی توانند درست عمل کنند .
علل عمده سکته مغزی عبارتند از :
- · افزایش فشار خون.
- · استعمال سیگار.
- · دیابت (بیماری قند خون(
- · کلسترول بالا.
- · بیماری قلبی.
- · فیبریلاسیون دهلیزی (نوعی ریتم غیر طبیعی قلب (
اگر هر یک از این علایم هشدار دهنده سکته مغزی یا TIA را داشتید با 115 تماس بگیرید و فورا تقاضای کمک کنید :
- · بیحسی یا ضعف ناگهانی در صورت ،بازوها یا ساق بویژه در یک طرف بدن.
- · اغتشاش شعور ناگهانی، اختلال در صحبت کردن یا درک مفاهیم.
- · مشکل ناگهانی در دید یک یا هر دوچشم.
- · مشکل ناگهانی در راه رفتن، سرگیجه یااختلال تعادل.
- · سردرد شدید و ناگهانی بدون علت مشخص
همه گیر شناسی بیماریهای قلبی عروقی در ایران
بیماریهای قلبی عروقی شایعترین علل مرگ در بیشتر کشورهای جهان از جمله ایران و از علل مهم از کارافتادگی است. این بیماریها هزینه هنگفتی بر نظام سلامت کشورها تحمیل می کنند. در حالی که یکی از قابل پیشگیری ترین بیماریهای غیر واگیر به شمار می آیند .بیماریهای قلبی عروقی، مسئول 10 درصد سالهای عمر تطبیق شده برای ناتوانی( DALY)، در کشورهای با درآمد کم و متوسط و 18 درصد سالهای عمر تطبیق شده برای ناتوانی( DALY) در کشورهای با درآمد بالا می باشد.
طبق آخرین آمار اعلام شده از سازمان جهانی بهداشت( در ژانویه 2015)، بیماری های قلب و عروق در ایران مسئول 46 درصد کل مرگ ومیر ها در سال 2012 بوده است و بیماری های ایسکمیک قلب اولین علت مرگ ومیر در ایران می باشد. همچنین اولین علت بار بیماری در کشور مربوط به بیماریهای قلبی عروقی و دیابت می باشد. برآورد بار بیماری ها با محاسبه مجموع سال های از دست رفته به علت مرگ و میر ( YLL) و ناتوانی (YLD) می تواند در تعیین اولویت های مشکلات سلامت و تعیین مداخلات مورد نیاز کشورمان مورد استفاده سیاست گذاران سلامت قرار گیرد.
|
|
|
شکل شماره 1- علل مرگ در ایران گزارش سال 2014 سازمان بهداشت جهانی
|
در بررسی سیمای مرگ درکشور در 29 استان کشور در سال 1383، نسبت مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی،3/39 درصد و میزان مرگ ناشی از این بیماری ها 4/171 نفر در صد هزارنفر بوده است(10). (شکل شماره 2)
|
|
|
شکل شماره 2- نسبت مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی برحسب طبقه بیماری های قلبی عروقی و زیر گروه های آن در سال 1383 (مطالعه سیمای مرگ و میر در 29 استان کشور 1383)
|
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، تخمین زده شده است که 54 درصد مرگ های ناشی از بیماریهای غیر واگیر در منطقه مدیترانه شرقی(Eastern Mediterranean Region) ناشی از بیماری های قلبی عروقی است. بر اساس این گزارش، تخمین زده می شود که بیماریهای قلبی، سکته مغزی و دیابت به تنهایی، تولید ناخالص داخلی (Gross Domestic Product) را بین 1 تا 5 درصد در اکثر کشورهای با درآمد کم و متوسط منطقه کاهش می دهد. دسترسی به خدمات پزشکی ضروری برای مدیریت بیماریهای شایع قلبی عروقی یک چالش کلیدی برای کشورهای با منابع کم در منطقه مدیترانه شرقی است. شاخص های مرگ و میر استاندارد اعلام شده از سازمان بهداشت جهانی در منطقه EMRO نشان می دهد که میزان مرگ و میر استاندارد شده بر اساس سن بر اثر بیماریهای قلبی عروقی در سال 2012 در ایران، 371 در صد هزار نفر در مردان و 330 در هر صد هزار نفر در زنان ایرانی است. این میزان در کل در هر دو جنس حدود 350 در صد هزار نفر می باشداین میزان مرگ و میر در سال 2000 در ایران 462به ازاء هر صد هزار نفر در مردان و 481 به ازاء هر صد هزار نفر در زنان بوده است که مقایسه این آمارها با سال 2012 نشاندهنده بهبود اوضاع بهداشتی درمانی در کشور می باشد.
بیماری های قلبی و عروقی
دستیابی به بالاترین حد ممکن از سلامت، یک حق اساسی انسانی است که در اساسنامه سازمان جهانی بهداشت ( WHO) مندرج است.
سلامت برای آسایش شخص امری حیاتی است و منافع اقتصادیی، اجتماعی و فرهنگی زیادی را برای اشخاص، خانواده ها و کشورها به ارمغان می آورد، چرا که مردم از همه نظر بسیار پویاتر می شوند.
با توجه به آنچه گفته شد در نظر گرفتن نقش مردم به عنوان نقطه عطف اساسی برای اقدام به سیاست گذاریهای موثر در کشور در زمینه کنترل و پیشگیری بیماری های غیرواگیر و در راس آن بیماریهای قلبی عروقی حائز اهمیت فراوان است.
الفبای پیشگیری اولیه از بیماریهای قلبی و عروقی (ABCs)
الف) آسپیرین (Aspirin)
ب) کلسترول خون (Blood Cholesterol)
ج) سیگار (Cigarettes)
د) دیابت (Diabetes)
هـ) فعالیت جسمانی (Exercise)
و) تغذیه (رژیم غذایی) (Food)
ز) دور کمر (چاقی) (Girth)
ح) فشار خون بالا (High blood pressure)
ط) ضربان نامنظم (Irregular Pulse)
رویکردهای عمومی در قبال پیشگیری اولیه
رویکردهای متعددی را جهت کاستن از بار بیماریهای قلبی، سکته مغزی و بیماریهای شریانی محیطی در جمعیت می توان در نظر گرفت. در حالیکه اصطلاح پیشگیری ثانویه اشاره دارد به جلوگیری از مرگ یا وقوع مجدد بیماری در افرادیکه قبلاً مبتلا به آن بیماری شده اند؛ اصطلاح پیشگیری اولیه مربوط است به پیشگیری از شروع بیماری علامت دار در افرادیکه سابقه ی علایم بیماری های قلبی و عروقی (CVD) را ندارند؛ یک رویکرد دیگر «پیشگیری ابتدایی» است که در آن از عوامل ایجاد کننده ی بیماری های قلبی و عروقی یا عوامل خطر زا جلوگیری می شود و در نتیجه احتمال بروز بیماری کاهش می یابد و از برخورد با عوامل خطرزا جلوگیری می شود.
کلید پیشگیری اولیه از بیماریهای قلبی و عروقی، توجه به عوامل خطرزاست ترکیب مطالعات بالینی اپیدمیولوژیک و تجربی نقش برخی از صفات و خصوصیات قابل توجه را مشخص کرده و نقش آنها را به عنوان عوامل ایجاد کننده ی بیماریهای قلبی و عروقی و آترواسکلروز تثبیت نموده است. این عوامل خطرزا به صورت عوامل خطرزای غیر قابل تغییر، عوامل خطرزای رفتاری و عوامل خطرزای فیزیولوژیکی طبقه بندی می شوند.
عوامل غیر قابل تغییر نظیر سن، جنس، نژاد و سابقه ی خانوادگی بیماریهای قلبی، عروقی جهت تعیین گروههای پر خطر می توانند مورد استفاده قرار گیرند. این گروهها باید از برنامه های خاصی بهره مند شوند.
عوامل خطرزای رفتاری نظیر شیوه ی زندگی بدون تحرک، رژیم ناسالم غذایی، مصرف بالای الکل، و استعمال دخانیات باید بر اساس رویکرد جمعیتی یا رویکرد فردی مورد بررسی قرار گیرند. این عوامل رفتاری و نیز همه ی عوامل غیر قابل تغییر به نوبه ی خود می توانند به عوامل خطرزای فیزیولوژیک مربوط شوند، عوامل خطرزای فیزیولوژیک نظیر هایپرتانسیون، اختلالات میزان چربی و دیابت معمولاً به روش بالینی تشخیص داده شده و اغلب با استفاده از داروها کنترل می شوند. تمایز میان عوامل خطرزای رفتاری و عوامل خطرزای فیزیولوژیک در پیشگیری اولیه اهمیت بیشتری دارد: عوامل خطرزای رفتاری را بر پایه ی رویکرد جمعیتی می توان بررسی نمود و عوامل خطرزای فیزیولوژیک اغلب با استفاده از رویکرد افراد پر خطر مورد بررسی قرار می گیرند.
به طور کلی دو رویکرد در قابل پیشگیری اولیه وجود دارد: رویکرد جمعیتی و رویکرد افراد پر خطر. اگر صرفاً بر رویکرد افراد پر خطر تکیه نماییم با یک مشکل روبرو خواهیم شد؛ اینکه اکثر مبتلایان به بیماریهای قلبی و عروقی، افراد پر خطر نمی باشند. اگر چه میزان بیماریهای قلبی، عروقی در افراد پر خطر بالاست ولی این افراد تنها درصد کوچکی از افرادی را که از بیماریهای قلبی و عروقی رنج می برند را تشکیل می دهند. نیازی نیست که این دو رویکرد به طور اختصاصی و جدا از هم انجام شود. در واقع معمولاً ترکیبی از رویکردهای افراد پر خطر و جمعیتی در عمل مورد استفاده قرار می گیرد.
میزان خطر ابتلا به بیماری قلبی یا حمله قلبی در شما چه قدر است؟
به طور کلی هر چه که میزان کلسترول LDL در خون شما بالاتر باشد و شما تعداد بیشتری از این عوامل خطرزا به غیر از LDL را داشته باشید، به همان اندازه شما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری قلبی یا یک حمله قلبی میباشید. بعضی از افرادی که از قبل مبتلا به بیماری قلبی بودهاند در معرض خطر بیشتری برای وقوع یک حمله قلبی مجدد میباشند. سایر افرادی که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری قلبی میباشند عبارتند از مبتلایان به بیماری قند خون یا دیابت (که عامل خطرزای نیرومندی است) و افرادی که ترکیبی از عوامل خطرزای ابتلا به بیماری قلبی را دارند. این مراحل را برای یافتن میزان خطر ابتلا به بیماری قلبی دنبال کنید:
گام اول: جدول زیر را بررسی کنید و ببینید که چند تا از عوامل خطرزای فهرست شده در زیر را دارید. اینها عوامل خطرزایی هستند که بر روی میزان کلسترول LDL در خون اثر میگذارند.
عوامل خطرزای اصلی
1- استعمال سیگار
2- پرفشاری خون (فشار خون 90/140 میلیمتر جیوه یا بیشتر، یا مصرف داروهای ضد فشارخون)
3- میزان پایین کلسترول HDL یا کلسترول خوب (کمتر از mg/dl 40)
4- سابقه خانوادگی بیماریهای قلبی زودرس (ابتلا به بیماری قلبی در پدر یا مادر قبل از 55 سالگی؛ ابتلا به بیماری قلبی در مادر یا خواهر قبل از 65 سالگی)
5- سن (در مردان سن 45 سال یا بیشتر، در زنان سن 55 سال یا بیشتر)
اگر میزان کلسترول HDL در خون شما mg/dl 60 یا بیشتر باشد، از حاصل جمع کل عدد یک را کم نمایید.
اگر چه چاقی و نداشتن فعالیت بدنی در این فهرست لحاظ نشده است، ولی باید توجه داشته باشیم که این موارد نیاز به اصلاح دارند.
گام دوم : شما چند تا از این عوامل خطرزا را دارید؟
اگر شما دو یا تعداد بیشتری از عوامل خطرزای جدول بالا را دارید، از جداول صفحات بعدی به منظور پی بردن به نمره خطرتان استفاده نمایید. نمره خطر، احتمال وقوع حمله قلبی در عرض 10 سال بعدی را نشان داده و به صورت درصد بیان میگردد. (از امتیاز نمرهدهی فرامینگهام استفاده نمایید.)
نمره خطر ابتلا به بیماری قلبی در عرض 10 سال بعدی در من ...... % میباشد.
|
گام سوم : از سابقه پزشکی، تعداد عوامل خطرزا، و نمره خطر خودتان برای یافتن احتمال ابتلا به بیماری قلبی یا حمله قلبی مطابق جدول زیر استفاده نمایید:
|
اگر شما موارد زیر را دارید :
|
شما در این گروه قرار میگیرید :
|
|
بیماری قلبی، بیماری قند خون، یا نمره خطر بیشتر از 20%
|
1- پر خطر
|
|
تعداد عوامل خطرزا 2 عدد یا بیشتر و نمره خطر 20- 10%
|
2- بیشتری میزان خطر در آینده
|
|
تعداد عوامل خطرزا 2 عدد یا بیشتر و نمره خطر کمتر از 10%
|
3- میزان خطر در حد متوسط
|
|
هیچ عوامل خطرزایی نداشته یا تنها 1 عامل خطرزا دارید
|
4- میزان خطر کم تا متوسط
|
بدین معنی میباشد که از هر 100 فرد موجود در این گروه در عرض 10 سال بعدی بیش از 20 نفر دچار حمله قلبی خواهند شد.
من در گروه ........................ قرار دارم.
|
درمان کلسترول بالای خون
هدف اصلی از درمان پایین آورنده کلسترول خون، کاهش مقادیر کافی LDL به منظور پایین آوردن میزان خطر ابتلا به بیماری قلبی یا ابتلا به حمله قلبی میباشد. هر اندازه که میزان خطر ابتلا به بیماریهای قلبی در شما بالاتر باشد به همان میزان باید مقادیر لحاظ شده برای سطوح اهداف درمانی در شما پایینتر باشند.
دو روش اصلی برای کاهش میزان کلسترول در خون وجود دارد :
- تغییرات درمانی در شیوه زندگی [Therapeutic lifestyle changes (TLC)]: که شامل سه قسمت یعنی یک رژیم غذایی پایین آورنده کلسترول (که به نام رژیم غذایی TLC خوانده میشود)، فعالیت بدنی، و کنترل وزن میباشد. TLC در هر فردی که میزان LDL در خون وی بالاتر از سطوح اهداف درمانی باشد، قابل استفاده است.
- درمان دارویی: اگر مصرف داروهای کاهنده کلسترول ضروری باشند، این داروها همراه با TLC به منظور کمک به پایین آوردن میزان LDL مصرف می شوند.
برای پی بردن به سطوح اهداف درمانی LDL در خودتان، جداول زیر
که میزان خطر را طبقهبندی نموده است را ملاحظه بفرمایید:
|
طبقه 1 ، پر خطر؛ در این گروه سطح اهداف درمانی کمتر از mg/dl 100 میباشد. حتی در صورتی که میزان LDL در خون شما کمتر از mg/dl 100 باشد، ضروری است به منظور کاهش میزان خطر بالای ابتلا به بیماری قلبی، تبعیت از رژیم غذایی TLC را شروع نمایید.
چنانچه میزان LDL در خون شما mg/dl 100 یا بیشتر باشد، ضروری است همزمان با رعایت رژیم غذایی TLC درمان دارویی را نیز شروع نمایید.
همچنین اگر میزان LDL در خون شما پایینتر از mg/dl 100 باشد و پزشک شما میزان خطر ابتلا به بیماری قلبی در شما را خیلی بالا تعیین نماید (مثلاً به علت حمله اخیر قلبی در شما یا ابتلای همزمان به بیماری قلبی و بیماری قند خون یا دیابت) در این صورت نیز ضروری است همزمان با رعایت رژیم غذایی TLC ، درمان دارویی را نیز شروع نمایید.
|
|
طبقه 2 ، بیشترین میزان خطر در آینده؛ در این گروه سطح اهداف درمانی کمتر از mg/dl 130 میباشد. در صورتی که میزان LDL در خون شما mg/dl 130 یا بیشتر باشد، ضروری است رعایت رژیم غذایی TLC را شروع نمایید.
اگر میزان LDL در خون شما، 3 ماه پس از رعایت رژیم غذایی TLC هنوز mg/dl 130 یا بیشتر میباشد، ضروری است همزمان با رعایت رژیم غذایی TLC درمان دارویی را نیز شروع نمایید.
اگر میزان LDL در خون شما، کمتر از mg/dl 130 باشد، در این صورت ضروری است که رژیم غذایی منطبق با سلامتی قلب را رعایت نمایید که اندکی نسبت به رژیم غذایی TLC حاوی مقادیر بیشتری از چربی اشباع شده و کلسترول میباشد.
|
|
طبقه 3 ، میزان خطر متوسط؛ در این گروه سطح اهداف درمانی کمتر از mg/dl 130 میباشد.
اگر میزان LDL در خون شما mg/dl 130 یا بیشتر باشد، ضروری است رعایت رژیم غذایی TLC را شروع نمایید.
اگر میزان LDL در خون شما 3 ماه پس از رعایت رژیم غذایی TLC ، mg/dl 160 یا بیشتر باشد، ضروری است همزمان با رعایت رژیم غذایی TLC ، درمان دارویی را نیز شروع نمایید.
اگر میزان LDL در خون شما کمتر از mg/dl 130 باشد، در این صورت ضروری است که رژیم غذایی منطبق با سلامتی قلب را رعایت نمایید.
|
|
طبقه 4 ، میزان خطر پایین تا متوسط؛ در این گروه سطح اهداف درمانی کمتر از mg/dl 160 میباشد.
اگر میزان LDL در خون شما mg/dl 160 یا بیشتر باشد، ضروری است رعایت رژیم غذایی TLC را شروع نمایید.
اگر میزان LDL در خون شما، 3 ماه پس از رعایت رژیم غذایی TLC هنوز mg/dl 160 یا بیشتر باشد، به منظور کاهش میزان LDL در خونتان ضروری است همزمان با رعایت رژیم غذایی TLC ، درمان دارویی را نیز شروع نمایید بخصوص اگر میزان LDL در خون شما mg/dl 190 یا بیشتر باشد.
اگر میزان LDL در خون شما کمتر از mg/dl 160 باشد، ضروری است که تنها از رژیم غذایی منطبق با سلامتی قلب پیروی نمایید.
|
به منظور کاهش میزان خطر ابتلا به بیماری قلبی و پایین نگه داشتن آن، کنترل هر عامل خطرزای دیگر ابتلا به بیماری قلبی از جمله پرفشاری خون و سیگار کشیدن پر اهمیت میباشد.
پایین آوردن میزان کلسترول خون با استفاده از تغییرات درمانی در شیوه زندگی (TLC)
TLC مجموعه کارهایی است که شما به منظور پایین آوردن میزان کلسترول LDL خون، میتوانید آنها را انجام دهید. برنامه TLC از قسمتهای اصلی زیر تشکیل شده است:
§ رژیم غذایی TLC: این یک برنامه غذایی با میزان پایینی از چربی اشباع شده و کلسترول میباشد که در آن میزان چربیهای اشباع شده کمتر از 7 درصد کل کالریهای روزانه بوده و میزان کلسترول موجود در رژیم غذایی کمتر از 200 میلی گرم در طی یک روز میباشد.
رژیم غذایی TLC تنها مقادیری از کالری را که برای حفظ وزن مطلوب و پرهیز از افزایش وزن کافی میباشد، توصیه مینماید. اگر میزان LDL در خون شما با کاهش میزان مصرف چربیهای اشباع شده و کلسترول رژیم غذایی به حد کافی کاهش نیافت، در این صورت میتوان مقادیر فیبرهای محلول غذایی موجود در رژیم غذایی را افزایش داد.
همچنین میتوان برخی از محصولات غذایی خاصی را که حاوی استانولها و استرولهای گیاهی میباشند (مثلاً مارگارینها پایین آورنده کلسترول خون) به رژیم غذایی TLC اضافه نمود تا قدرت پایین آورنده LDL این رژیم غذایی را بیفرزاید.
§ کنترل وزن: کاهش دادن وزن در صورت داشتن اضافه وزن، میتواند به کاهش میزان LDL در خون کمک نماید و این کار بویژه در افرادی که مجموعهای از عوامل خطرزا مثل میزان بالای تری گلیسیرید و یا سطوح پایین HDL و یا اضافه وزن همراه با مقادیر بالای دور کمر (بیشتر از 100 سانتیمتر یا 40 اینچ در مردان و بیشتر از 89 سانتیمتر یا 35 اینچ در زنان) را دارند، اهمیت خاصی دارد.
§ فعالیت بدنی: فعالیت منظم بدنی (روزانه 30 دقیقه در اغلب و ترجیحاً در همه روزهای هفته) در هر فردی توصیه شده است. این کار میتواند میزان HDL خون را بالا برده و میزان LDL خون را کاهش دهد که بویژه در افرادی که میزان تری گلیسیرید بالایی داشته و / یا سطوح پایینی از HDL را دارند اهمیت خاصی دارد. چنین افرادی اغلب دچار اضافه وزن همراه با مقادیر بالای دور کمر نیز میباشند.
درمان دارویی
حتی اگر به منظور پایین آوردن کلسترول خون درمان دارویی را شروع کردهاید، ضروری است که رعایت از TLC یا تغییرات درمانی در شیوه زندگی را ادامه بدهید. این کار به شما اجازه میدهد که میزان مصرف دارو را تا حد امکان در مقادیر پایینی نگه داشته و از سایر راهها از ابتلا به بیماریهای قلبی جلوگیری نمایید.
انواع مختلفی از داروهای پایین آورنده میزان کلسترول در دسترس میباشند که شامل استاتینها، تجزیه کننده های اسید صفراوی، اسید نیکوتینیک (نیاسین)، ترکیبات فیبرات و مهار کنندههای جذب کلسترول میباشند.
پزشک شما در انتخاب بهترین داروی مناسب به شما کمک خواهد نمود.
استاتینها در پایین آوردن مقادیر LDL خیلی مؤثر بوده و در بیشتر افراد بیخطر میباشند. تجزیه کننده های اسیدصفراوی مقادیر LDL را پایین آورده و میتوان آنها را به تنهایی و یا در ترکیب با استاتینها مصرف نمود.
نیکوتینیک اسید مقادیر LDL و تری گلیسیرید را پایین آورده و مقادیر HDL را میافزاید.
فیبریک اسیدها مقادیر LDL را مختصری پایین آورده ولی عمدتاً در درمان مقادیر بالای تری گلیسیرید و سطوح پایین HDL مصرف میشوند.
مهار کنندههای جذب کلسترول، مقادیر LDL را پایین آورده و میتوان آنها را به تنهایی یا در ترکیب با استاتینها مصرف نمود.
با تحقق اهداف درمانی LDL در مورد شما، در صورت وجود مقادیر بالای تری گلیسیرید و / یا سطوح پایین HDL در خون شما، پزشک برای درمان این موارد نیز اقدام مینماید. این درمانها شامل کاهش دادن وزن در صورت ضرورت، افزایش میزان فعالیت بدنی، ترک سیگار، و احتمالاً مصرف دارو میباشد.
غذاهایی که حاوی مقادیر کمی از چربیهای اشباع شده میباشند عبارتند از :
لبنیات بدون چربی یا با چربی 1 درصد، گوشت بدون چربی، ماهی، مرغ بدون پوست، غذاهای تهیه شده از غلات سبوسدار، میوهها و سبزیجات.
از مارگارینهای نرم و مایعی که حاوی مقادیر پایینی از چربیهای اشباع شده میباشند و میزان چربی ترانس در آنها پایین بوده و یا اصلاً وجود ندارد، استفاده نمایید.
میزان مصرف غذاهای سرشار از کلسترول مثل جگر و دیگر ارگانهای گوشتی، زردههای تخم مرغ و لبنیات با چربی کامل را محدود نمایید.
منابع خوب فیبرهای محلول شامل جو دوسر، میوههایی مانند مرکبات و گلابی، سبزیجاتی مثل کلم بروکلی و هویج، و حبوبات خشک شده مثل لوبیا و نخود می باشند.
برآورد میزان خطر 10 ساله در مردان
(بر اساس امتیاز و نمرههای مطالعه فرامینگهام)
|
سن
|
امتیازها
|
|
34- 20
39- 35
44- 40
49- 45
54- 50
59- 55
64- 60
69- 65
74- 70
79- 75
|
9-
4-
0
3
6
8
10
11
12
13
|
|
کلسترول تام
|
39- 20 سال
|
49- 40 سال
|
59- 50 سال
|
69- 60 سال
|
79- 70 سال
|
|
160 >
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
199-160
|
4
|
3
|
2
|
1
|
0
|
|
239-200
|
7
|
5
|
3
|
1
|
0
|
|
279-240
|
9
|
6
|
4
|
2
|
1
|
|
280 ³
|
11
|
8
|
5
|
3
|
1
|
|
|
39- 20 سال
|
49- 40 سال
|
59- 50 سال
|
69- 60 سال
|
79- 70 سال
|
|
غیرسیگاری
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
سیگاری
|
8
|
5
|
3
|
1
|
1
|
HDL (mg/dl)
|
امتیازها
|
|
60 ³
59- 50
49- 40
40 >
|
1-
0
1
2
|
|
فشارخون سیستولیک (میلیمتر جیوه)
|
در صورت عدم درمان
|
در صورت درمان
|
|
120 >
129- 120
139- 130
159- 140
160 ³
|
0
0
1
1
2
|
0
1
2
2
3
|
|
جمع امتیازها
|
میزان خطر 10ساله %
|
|
0 >
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17 ³
|
1 >
1
1
1
1
1
2
2
3
4
5
6
8
10
12
16
20
25
30 ³
|
جمع امتیاز من ......... پس میزان خطر 10- ساله در من .......... % است.
برآورد میزان خطر 10 ساله در زنان
(بر اساس امتیاز و نمرههای مطالعه فرامینگهام)
|
سن
|
امتیازها
|
|
34- 20
39- 35
44- 40
49- 45
54- 50
59- 55
64- 60
69- 65
74- 70
79- 75
|
7-
3-
0
3
6
8
10
12
14
16
|
|
کلسترول توتال
|
39- 20 سال
|
49- 40 سال
|
59- 50 سال
|
69- 60 سال
|
79- 70 سال
|
|
160 >
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
199-160
|
4
|
3
|
2
|
1
|
1
|
|
239-200
|
8
|
6
|
4
|
2
|
1
|
|
279-240
|
11
|
8
|
5
|
3
|
2
|
|
280 ³
|
13
|
10
|
7
|
4
|
2
|
|
|
39- 20 سال
|
49- 40 سال
|
59- 50 سال
|
69- 60 سال
|
79- 70 سال
|
|
غیرسیگاری
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
|
سیگاری
|
9
|
7
|
4
|
2
|
1
|
HDL (mg/dl)
|
امتیازها
|
|
60 ³
59- 50
49- 40
40 >
|
1-
0
1
2
|
|
فشار خون سیستولیک (میلیمتر جیوه)
|
در صورت عدم درمان
|
در صورت درمان
|
|
120 >
129- 120
139- 130
149- 140
160 ³
|
0
1
2
3
4
|
0
3
4
5
6
|
|
جمع امتیازها
|
میزان خطر 10- ساله %
|
|
9 >
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25 ³
|
1 >
1
1
1
1
2
2
3
4
5
6
8
11
14
17
22
27
30 ³
|
جمع امتیاز من ......... پس میزان خطر 10- ساله در من .......... % است.
