پیشگیری از سرطان ، به مجموعه اقداماتی که استفاده از برخی موارد مفید و دوری از برخی موارد مضر را شامل می‌شود برمی‌گردد.
مفاهیم پایه
سرطان مسری نیست ، بنابراین تماس با بیماران مبتلا به سرطان خطری دربرندارد. اگر سرطان سری بود باید تمام متخصصین این رشته ، به این بیماری مبتلا می‌شدند. اما اینکه چرا برخی از افراد به سرطان مبتلا می‌شوند و بقیه نه؟ پرسشی است بی‌پاسخ و مورد بررسی ، و تا زمانی که عوامل ایجاد سرطان شناخته نشوند، درباره آن نمی‌توان نظری قطعی اظهار داشت. تجربه نشان داده است که انسان در تمام سنین احتمال ابتلای به سرطان را دارد. ولی این احتمال در افراد میانسال و کهنسال بیشتر است. از نظر جنسیت نیز بنابر آماری که در جامعه آمریکا تهیه شده، موارد بیماری در زنان رو به کاهش و در مردان رو به افزایش است.
بافت سرطانی
نشانه‌های هشدار دهنده ابتلای احتمالی به سرطان
تشخیص ، در صلاحیت پزشک است و ما تنها به منظور علت یابی و پیشگیری از بیماری سرطان ، در صورت مشاهده این 7 نشانه هشدار دهنده ، در خود یا در اطرافیانمان لازمست هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنیم.
هر نوع تغییر در دفع عادی مدفوع و ادرار ، که بیش از یک هفته ادامه داشته باشد.
وجود زخمهای پوستی غیر قابل التیام.
خونریزی یا ترشحات غیر عادی از اندامها.
وجود برآمدگی یا لمس ضخامت و سفتی در پستانها یا محلهای دیگر قابل لمس در بدن.
برخی از این نشانه‌ها ممکن است تحت علل دیگر ، مثل سرماخوردگی (سرفه) پدید آید، اما اگر این نشانه‌ها بدون هیچ علت قبلی ، ظاهر شوند و بیش از یک هفته ادامه داشته باشند و به درمانهای رایج و معمولی پاسخ ندهند، باید برای علت یابی به پزشک متخصص مراجعه کرد. معمولا احتمال ابتلا به سرطان از سنین 50 سالگی به بعد بیشتر است.
بافت سرطانی
پیشگیری از سرطان
اگر چه تاکنون عامل سرطان بطور قطع شناسایی نشده است، ولی بنابر آمار ، 80 درصد از سرطانها به عوامل خوراکی (نوع تغذیه) ، محیطی (شرایط زیست محیطی و کار) ، استعمال دخانیات و عوامل غیر قابل اجتناب (عامل ارث) نسبت می‌دهند. تحقیقات نشان داده است که بین نوع تغذیه و برخی از انواع سرطانها ، ارتباطی وجود دارد. مثلا غذاهای پر چربی را با سرطان پستان ، سرطان روده بزرگ ، پروستات ، لایه پوشش رحم مرتبط می‌دانند.
آمار هم نشان می‌دهد که مرگ و میر در نتیجه ابتلای به سرطانهای پروستات ، لوزوالمعده ، پستان و تخمدان در افراد چاق بیشتر است. بنابر همین نظریه ، اشخاص که بطور مرتب از فراورده‌های غذایی نمک سود یا دوده داده استفاده می‌کنند، به سرطان معده بیشتر مبتلا می‌شوند. بنابراین یک راه پیشگیری از ابتلای به سرطان ، خودداری از مصرف زیاد مواد گوشتی ، پرچربی و غذاهایی از این نوع است.
در عوض خوردن فراورده‌های گیاهی حاوی الیاف سلولزی مثل گندم سبوس‌دار ، حبوبات ، میوه و سبزی برای پیشگیری از ابتلای به سرطان توصیه می‌شود. نوشیدن زیاد مشروبات الکلی نیز خطر ابتلای به سرطان دهان ، سرطان حلق ، سرطان مری و سرطان کبد را زیاد می‌کند. اشخاص که هم به دخانیات معتاد هستند و هم مشروبات الکلی می‌نوشند بیشتر در معرض ابتلای به سرطان دهان و مری می‌باشند. خطر ابتلای به سرطان ریه ، در افراد معتاد به دخانیات ، 10 درصد بیشتر است.
برخی پرتوها هم عامل ایجاد سرطان هستند مثلا قرار گرفتن مکرر و زیاد در برابر تابش آفتاب ، ایجاد سرطان پوست می‌کند اگر رنگ پوست روشن و یا پوست به پرتو آفتاب حساس باشد در اثر تابش آفتاب به اصطلاح کک و مکی می‌شود. پرتو فرابنفش نور خورشید ، عامل اصلی سرطان پوست می‌باشد. بنابراین برای محافظت از پوست بدن ، در تابستان ، بخصوص ساعت 10 صبح تا 3 بعد از ظهر از پوشش مناسب استفاده شود.
مجاورت زیاد در برابر پرتو ایکس نیز خطر ابتلا به سرطان را در بر دارد حتی اگر مقدار آن کم ، ولی دفعات آن زیاد باشد. بنابراین بهتر است از پرتونگاریهای غیر ضروری اندامها خودداری شود و در صورت لزوم از تابش آن به دیگر نقاط بدن ، بوسیله پوششهای محافظ جلوگیری شود. برخی از فراورده‌های مورد مصرف در صنعت و یا مواد شیمیایی نیز سرطان‌زا هستند. مثلا افرادی که بطور دائمی با الیاف پنبه نسوز سروکار دارند بخصوص اگر سیگاری هم باشند، امکان ابتلای به سرطان ریه را دارند. تماس با مقادیر زیاد و مکرر مایعات تخمیر کننده خانگی و نیز انواع تینرهای رنگ احتمال ایجاد سرطان را در بردارد.
بافت سرطانی
تنفس مکرر مواد شیمیایی مورد مصرف در باغ و باغچه و نیز انواع حشره کشها و قارچ کشها بخصوص در صورت استفاده از آنها در محیط سربسته ، خطر سرطان‌زایی دارد. بنابراین هنگام را با این مواد ، از دستکش پلاستیکی و ماسک ایمنی استفاده شود. مصرف هورمونهای استروژن ، قرصهای خوراکی ضد بارداری ، هم مانع ایجاد سرطان و هم باعث ایجاد سرطان می‌شود. به خاطر همین ، از مصرف خودسرانه انواع هورمونها باید خودداری شود. سرطان ممکن است زمینه ژنتیکی داشته باشد، بنابراین افرادی که در خویشان نزدیک و درجه یک ، دارای افراد مبتلا به سرطان هستند باید بطور مرتب تحت معاینه پزشکی باشند.
ارتباط سن و سرطان
افرادی که در سنین بین 40 - 20 سالگی هستند لازمست هر سه سال یکبار از اندامهایی مثل پستان ، رحم ، تخمدان ، واژن ، پروستات ، بیضه‌ها ، غده تیروئید ، دهان ، ریه ، غده‌های لنفاوی و پوست معاینه پزشکی به عمل آورد. و افرادی که مستعد سرطان هستند مثل افراد معتاد ، زنهایی که بچه‌دار نشده‌اند یا اولین فرزند آنها بعد 30 سالگی به دنیا آمده، اشخاصی که در سنین کم ، نزدیکی جنسی داشته‌اند، افرادی که دارای خویشاوند مبتلا است، در کمتر از این مدت ، باید به معاینه بپردازند. اما افرادی که سن بالای 40 دارند در فاصله زمانی کوتاه‌تر ، باید معاینات را انجام دهد. مثلا آزمایش پستان در هر سال باید صورت گیرد.
