واحد پیشگیری و ارتقاء سلامت

برای ضرورت ترک سیگار، دلایل زیادی وجود دارد. ترک سیگار یکی از روش‌های اصلی کنترل خطر بیماری سرخرگ‌های کرونری و سایر بیماری‌های قلبی عروقی می‌باشد.  به‌طورخلاصه استعمال سیگار از راه‌های زیر سبب افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی می‌شود: • تصلب شرایین: استعمال دخانیات سبب آسیب به پوشش جدار رگهای خون‌رسانی کننده قلب، مغز و سایر اعضای بدن می‌شود. جدار آسیب دیده سرخرگ‌ها در مقابل تشکیل پلاک آسیب پذیرتر هستند. با تشکیل پلاک جریان خون محدود می‌گردد و این روند تصلب‌شرایین (آترواسکلروز) نامیده می‌شود. در صورت درگیری سرخرگ‌های کرونری احتمال ایجاد حمله‌قلبی به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. اگر سرخرگ‌های مغز دچار انسداد شوند، سکته مغزی رخ می‌دهد. تصلب‌شرایین همچنین عامل خطری برای ایجاد بیماری عروق محیطی است که در آن رگ‌های دست و پا درگیر می‌شوند. زمانیکه تصلب‌شرایین با سایر عوامل خطر همراه می‌گردد (به عنوان مثال فشارخون بالا و کلسترول بالای خون)، میزان خطر باز هم بیشتر می‌شود. استعمال روزانه حتی یک نخ  سیگار  هم سبب آسیب به اندوتلیوم یا پوشش داخلی جدار عروق می شود. • لخته شدن خون: استعمال سیگار باعث می‌شود که خون آسان‌تر لخته ببندد. چسبیدن پلاکت‌ها به یکدیگر موجب آسانتر شدن تشکیل لخته می‌شود و این روند جزیی  از آبشار حوادثی است که منجر به سکته مغزی و حمله قلبی می‌شوند. لخته خون درصورت انسداد سرخرگ‌ها می‌تواند منجر به بروز حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری سرخرگ‌های محیطی شود. برخی دانشمندان بر این عقیده‌اند که اثر لخته کننده سیگار حتی مهم‌تر از نقش آن در ایجاد تصلب‌شرایین می‌باشد. • کلسترول بالا: استعمال دخانیات سبب کاهش کلسترول HDL یا "کلسترول خوب" می‌شود. • فشارخون بالا: گرچه سیگار به طور مستقیم سبب ایجاد فشارخون‌بالا نمی‌شود، اما بطور موقت سبب تنگ شدن عروق خونی قلب شده و سبب افزایش موقتی فشارخون می‌شود. • انقباض سرخرگ‌ها: به جز انسداد ناشی از تصلب‌شرایین در سرخرگ‌ها، سیگار سبب تنگ شدن آنها نیز می‌گردد که خود سبب کاهش بیشتر جریان خون می‌شود. • کاهش اکسیژن خون: نیکوتین و مونوکسیدکربن موجود در دود سیگار با ورود به خون سبب کاهش مقدار اکسیژن قابل حمل توسط خون می‌شوند. این اثر سبب می‌شود که قلب ضربان بیشتری داشته باشد تا بتواند اکسیژن‌رسانی را در حد لازم حفظ نماید. • سلامت خانواده: گزارش جدیدی نشان می‌دهد که استعمال سیگار به هر میزانی، سلامت سایر افراد غیرسیگاری خانواده را به خطر می‌اندازد. این گزارش نتایج مطالعات بزرگی که نشان می‌دهند استعمال غیرفعالانه سیگار (تنفس دود سیگار دیگران) می‌تواند سبب بروز سرطان، مشکلات تنفسی و بیماری‌های قلبی‌عروقی شود را خلاصه کرده است. جهت حفظ و بهبود سلامت فرزندان، همسر و سایر افرادیکه با شما زندگی می‌کنند، سیگار را ترک کنید. تعامل همه این آثار مضر با یکدیگر موجب صدمه دیدن سیستم قلبی عروقی می شود، بعلاوه استعمال سیگار سبب آسیب به ریه‌ها شده و همچنین منجر به افزایش خطر ایجاد سرطان ریه، گلو، معده، مثانه و بسیاری از سرطان‌های دیگر می‌شود. تهیه و تنظیم : دکتر اکبر نیک پژوه – متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی