|
بلوک قلبی
بلوک قلبی حالتی است که در آن گره سینوسی- دهلیزی یک پیام الکتریکی طبیعی را ارسال می‌کند، اما این پیام از گره دهلیزی-بطنی عبور نمی‌کند و وارد بطن‌ها نمی‌شود، بنابراین ممکن است انقباض غیرمؤثر بطن‌ها رخ بدهد، این حالت معمولاً به عنوان نتیجه پیری یا آسیب دیدن قلب در اثر یک بیماری مزمن مانند بیماری سرخرگ‌های کرونری یا بیماری‌های دریچه‌ای قلب (مادرزادی) به‌وقوع می‌پیوندد. اعمال جراحی قبلی، ممکن است سبب آسیب قلب شده باشند. برخی داروهای خاص که هدایت الکتریکی قلب را کند می‌کنند (مانند دیگوکسین، مهارکننده‌های بتا یا برخی از مهارکننده‌های کانال‌های کلسیم) ممکن است بلوک قلبی را بدتر کنند.
بلوک قلبی به سه دسته تقسیم می‌شود و این دسته بندی بر مبنای شدت بلوک می‌باشد. در بلوک درجه یک قلبی، پیام الکتریکی از گره دهلیزی-بطنی بسیار آرام عبور می‌کند. پزشک ممکن است در این حالت به فاصله PR در نوار قلب نگاه کند، که میزان زمان صرف شده برای رسیدن پیام الکتریکی از دهلیزها به بطن‌ها را نشان می‌دهد. اگر فاصله PR طولانی‌تر از 2/0 ثانیه بود، شما به بلوک درجه یک قلبی مبتلا می‌باشید. اگر سرعت و ریتم قلبتان طبیعی باشد، قلبتان مشکلی ندارد. در واقع برخی ورزش‌کاران مبتلا به بلوک درجه یک قلبی هستند. معمولا در صورت ابتلا به بلوک درجه یک قلبی نیاز به درمان ندارید. اگر داروهایی مانند دیگوکسین یا مهارکننده‌های بتا مصرف می‌کنید، توجه داشته باشید که مصرف دارو ممکن است منجر به پیدایش بلوک درجه یک قلبی شود.
اگر مبتلا به بلوک درجه دو قلبی باشید، برخی از پیامهای الکتریکی از گره سینوسی-دهلیزی قلبتان به بطن‌ها نمی‌رسند. در بیشتر افراد مبتلا به بلوک درجه دو قلبی، پیامهای الکتریکی به صورت فزاینده‌ای با هرضربان قلب در گره دهلیزی-بطنی تاخیر می‌کنند تا اینکه در نهایت یک ضربان قلب به طورکامل حذف می‌شود. به این حالت نوع موبیتز بلوک قلبی گفته می‌شود. ممکن است شما هیچ‌گونه علامتی نداشته باشید و یا ممکن است دچار سرگیجه اندکی شوید، ولی معمولا این بیماری خطرناک نیست. در یک نوار قلب (ECG) ضربان حذف شده به صورت موج P نشان داده می‌شود که توسط موج QRS دنبال نشده است (یک انقباض دهلیزی که بطن‌ها را منقبض نکرده‌اند).
در موبیتز نوع 2 بلوک قلبی، فاصله بین موج P و موج QRS ثابت باقی می‌ماند، ولی گره دهلیزی-بطنی به طور متناوب پیامهای الکتریکی را بلوک می‌کند. نوع 1 بلوک قلبی موبیتز ممکن است خود به خود رفع شود. اما نوع2 بلوک قلبی موبیتز عموماً شدیدتر بوده و مستلزم این است که یک ضربان‌ساز در بدن کاشته شود.
در یک فرد مبتلا به بلوک نوع سوم یا بلوک کامل قلبی هیچ پیامی به هیچ وجه از دهلیزها به بطن‌ها نمی‌رسد. برای جبران این حالت بطن‌ها از ضربان‌ساز ثانویه مخصوص به خود برای انقباض و به حرکت درآوردن خون استفاده می‌کنند. اما ضربان‌هایی که به این نحو شکل می‌گیرند آهسته‌اند و نمی‌توانند کارکردکلی قلب را ادامه دهند. در نوار قلب مربوط به بلوک کامل قلبی رابطه بین موج P و موج QRS کاملا غیرطبیعی می‌باشد.
فرد مبتلا به بلوک درجه سوم قلبی ممکن است هشیاری خود را از دست بدهد، دچار نارسایی قلبی شود و در معرض خطر وقوع ایست قلبی قرار بگیرد. یک ضربان‌ساز مکانیکی باید به حالت اورژانسی کار گذاشته شود. اگر کاشت سریع ضربان‌ساز مکانیکی میسر نباشد می‌توان به طورموقت از یک ضربان‌ساز موقتی استفاده کرد تا فرد برای عمل اصلی زنده بماند. در بیشتر انواع بلوک قلبی، تصمیم‌گیری برای کاشت یک ضربان‌ساز مبتنی بر شدت علایم برادی‌کاردی (کاهش‌تعداد ضربان قلب) می‌باشد. در برخی از موارد، عامل تعیین کننده این است که سرعت ضربان قلب شما تا چه حد آهسته شده است.
تهیه و تنظیم : دکتر اکبر نیک پژوه – متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی
|
