درک نارسایی قلبی
با دانستن اینکه در اثر نارسایی قلبی چه اتفاقاتی در بدن شما رخ میدهد و درمان آن چگونه باعث بهبود فعالیتهای قلب شما میشود، زندگی با نارسایی قلبی و ادامه درمان آسانتر میشود. نارسایی قلبی ممکن است در اثر اختلال سمت راست یا سمت چپ و یا هر دو سمت قلب رخ دهد. معمولا نارسایی قلبی در سمت چپ قلب رخ میدهد. سمت چپ قلب قدرتمندتر بوده و خون را به سراسر بدن پمپ میکند (صفحه 22را ملاحظه بفرمایید). دهلیز چپ قلب، خون را از ریهها تحویل گرفته و آن را به بطن چپ میفرستد و از آنجا خون وارد گردش خون عمومی بدن میشود. اگر بطن چپ قلب، ضعیف شود و نتواند خون دریافتی را کاملا به جلو پمپ نماید، خون به سمت عقب و به داخل ریهها پس میزند.
وقتیکه بطن چپ نتواند به درستی منقبض شود، نارسایی سیستولی قلب روی میدهد. در نارسایی سیستولی، با هرضربان قلب مقادیرکافی خون به سراسر بدن پمپ نمیشود. وقتیکه دیوارههای عضلانی قلب سفت میشوند و نمیتوانند به حد کافی شل (ریلکس) شوند، نارسایی دیاستولی رخ میدهد. در نارسایی دیاستولی، قلب سفت شده و نمیتواند در بین انقباضات از خون کافی پر شود. در هر دو حالت (نارسایی سیستولی و نارسایی دیاستولی) خون وارده شده به سمت چپ قلب به سمت عقب یعنی به داخل بافت ریه پس میزند. وقتیکه تجمع خون در رگهای کوچک ریهها (مویرگها) به نقطه بحرانی رسید، خون به داخل کیسههای هوایی (آلوئولها) نشت کرده و احتقان ریوی ایجاد میشود. این تجمع خون که موسوم به "ادمریوی" میباشد، تنفس را دشوار میکند.
ممکن است احتقان ریوی موجب بروز علایم مختلفی شود: در هنگام فعالیت نتوانید به خوبی تنفس کنید، بعلت تجمع خون در ریهها به هنگام دراز کشیدن، دچار تنگی نفس شوید، مشکلات تنفسی شما را از خواب بیدار کند، برای تنفس راحتتر در طول شب نیاز به استفاده از بالشهای بیشتری داشته باشید. خسخس سینه و سرفه بویژه اگر سرفه توام با خلط صورتی رنگ باشد، نشانه دیگری مبنی بر تجمع مایع در ریهها است.
همچنین نارسایی قلبی ممکن است سمت راست قلب را متاثر کند. نارسایی سمت راست قلب به دلیل بیماری ریوی یا در نتیجه نارسایی سمت چپ قلب اتفاق میافتد. سمت راست قلب، خون برگشتی از بدن را دریافت میکند و آن را به داخل ریهها پمپ میکند تا اکسیژنه شود. ممکن است سمت راست قلب توسط فشار برگشتی ناشی از نقص بطن چپ آسیب ببیند. وقتیکه توانایی سمت راست قلب برای پمپاژخون، کاهش مییابد، خون به سمت عقب یعنی به داخل سیاهرگها برمیگردد و باعث تورم بافتها و اعضای بدن میشود. این نوع ادم بیشتر در ساقها، مچ پاها و پاها دیده میشود. سیاهرگهای گردن نیز ممکن است متورم شوند. اندامهای شکمی بویژه کبد و حفره شکمی که شامل رودهها میباشد نیز ممکن است بزرگ و حساس شوند که باعث میشوند شما احساس تهوع یا پری شکمی نمایید.
همچنین با کاهش توان پمپاژ قلب، گردش خون عمومی نیز کاهش مییابد. برخی از افراد، علایم مربوط به خونرسانی ناکافی در سایر اندامها را تجربه میکنند. اگر به کلیهها خون کافی نرسد، کلیهها از طریق احتباس مایعات واکنش میدهند یعنی آب و سدیم را به خوبی دفع نمیکنند. فعالیتهای طبیعی کلیه شامل کنترل تعادل اسید–باز و تعادل پتاسیم درجریان خون میباشد. آسیب عملکرد کلیه، سطوح اسید–باز و پتاسیم را متاثر میکند. این اثر باعث احتباس مایعات در سراسر بدن میشود.
اگر به عضلات بدن، خون کافی نرسد احساس ضعف و خستگی غیرطبیعی خواهید کرد (به ویژه در حین فعالیت). اگر به مغزخون و اکسیژن کافی نرسد ممکن است احساس سبکی سر، سرگیجه، عدم هشیاری و فراموشی کنید.
برخی از داروها میتوانند توان پمپاژ قلب شما را از راههای مختلفی تقویت کنند. داروهای ادرارآور احتباس مایعات را کاهش میدهند. هنگامیکه در شما نارسایی قلبی تشخیص داده میشود، باید از علایم نارسایی قلبی آگاهی داشته باشید تا بتوانید این علایم و تغییرات آنها را تشخیص داده و به پزشک خود گزارش کنید. ماهیت این علایم ممکن است اطلاعات زیادی درباره محل ضعیف شدن پمپاژ قلب به پزشک دهد و نحوه تاثیر داروها و نحوه پیشرفت درمان را مشخص نماید. با درمان مناسب شما میتوانید از انجام فعالیتهای طبیعی لذت ببرید.
تهیه و تنظیم : دکتر اکبر نیک پژوه – متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی
|