|
فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (tpA)
امیدوارکننده‌ترین درمان برای سکته مغزی ایسکمیک (ناشی از کاهش خون‌رسانی) داروی ترومبولیتیک یا تجزیه کننده لخته خون موسوم به tpA (فعال کننده پلاسمینوژن بافتی) می‌باشد. این دارو تنها دارویی است که مجوز تجویز در سکته‌های مغزی را به عنوان تجزیه‌کننده لخته خون دریافت نموده است. در حدود 80درصد تمام سکته‌های مغزی بوسیله لخته خون ایجاد می‌شوند و tpA لخته خون را از بین می‌برد و جریان خون به سمت مغز را به حالت طبیعی درمی‌آورد. به منظور بهره‌مندی از حداکثر فایده (یعنی احیای جریان خون مغز برای جلوگیری از بروز آسیب بیشتر)، این دارو باید ظرف مدت سه ساعت پس از شروع علایم سکته مغزی مصرف شود. برای مصرف این دارو در محدوده زمانی مذکور، باید خیلی سریع علایم بالینی در بیمار تشخیص داده شده و فرد مبتلا بلافاصله به بیمارستان برده شود و در بیمارستان نیز پزشکان نوع سکته مغزی او را سریع تشخیص دهند. در حال حاضر تنها حدود 3 تا 5 درصد مبتلایان به سکته مغزی به موقع به بیمارستان رسانده می‌شوند، بطوریکه مصرف tpA در آنها امکان‌پذیر می‌باشد.
در بیشتر افرادیکه مبتلا به سکته مغزی ایسکمیک (ناشی از کاهش خون‌رسانی) شده‌اند، جریان خون به سمت مغز به طورکامل قطع نمی‌شود. کاهش میزان خون‌رسانی باعث می‌شود که فعالیت یک ناحیه هسته‌ای (مرکزی) در بافت مغز متوقف شود و علایم بالینی ظاهر شوند. اما تعداد بسیار بیشتری از سلول‌ها (موسوم به منطقه سایه روشن ایسکمیک) در اطراف این هسته وارد فاز تنبلی می‌شوند. هرچند این سلول‌ها آسیب دیده‌اند ولی هنوز به طورکامل نابود نشده‌اند. این سلول‌ها تا چندین ساعت می‌توانند در این حالت زنده بمانند. مصرف به موقع tpA برگشت جریان خون به این سلول‌ها را میسر می‌سازد.
استفاده از tpA در تمام قربانیان سکته مغزی بویژه در مبتلایان به سکته مغزی هموراژیک (ناشی از خونریزی) مناسب نیست. همچنین، tpA باعث ایجاد خطر خونریزی در مغز برخی از افراد می‌شود. هم اکنون پزشکان به دنبال راه‌هایی برای تشخیص این افراد از طریق آزمایش‌های خونی می‌باشند تا استفاده از tpA را ایمن‌تر نمایند. بطورکلی، فرد دارای زخم‌های خونریزی‌کننده یا مبتلا به فشارخون بسیار بالا، فرد مناسبی برای تجویز این نوع درمان نمی‌باشد. اما مزایای بالقوه tpA در بسیاری از افراد خیلی بیشتر از زیان‌های احتمالی آن می‌باشد. با در دسترس بودن tpA ، هم اکنون واکنش سریع به علایم سکته مغزی و انتقال هر چه زودتر فرد بیمار به بیمارستان از اهمیت بسیاری برخوردار شده است.
تهیه و تنظیم : دکتر اکبر نیک پژوه – متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی
|
