چهار دریچه کنترل جریان خون یکطرفه در قلب را برعهده دارند. این چهار دریچه با هرضربان قلب باز و بسته میشوند. دریچههای قلبی ساختارهای ظریفی هستندکه در عمق قلب شما قرار دارند و در عبور حساب شده حدود 400 لیتر خون در ساعت، نقش بسیار حیاتی و مهمی دارند. درپاسخ به افزایش و کاهش فشار، لتهای هر دریچه باید به طورکامل باز شده و سپس به طورکامل و محکم بسته شوند تا حرکت خون بدرستی انجام شود (صفحه 25را ملاحظه بفرمایید).
اگر دریچه بد شکل شده و یا عملکرد کاملی نداشته باشد، دو نوع مشکل در جریان خون یکطرفه ممکن است ایجاد شود. اگر دریچه نتواند بطورکامل باز شود و بدین ترتیب مانع از حرکت رو به جلوی خون شود، شرایطی را پدید میآورد که "تنگیدریچه" نامیده میشود. از آنجاییکه دریچه تنگ شده قلب ممکن است میزان جریان خون را محدود کند، این امر ممکن است باعث بروز علایمی دال بر گردش ناکافی خون شود. تنگی دریچه معمولا در نتیجه ضخیم شدن، سفت شدن یا حتی بهم چسبیدن لتهای دریچهها بوجود میآید. با گذشت زمان، قلب مجبور میشود که سختتر کارکند تا خون بیشتری را بتواند از میان این دریچه تنگ عبور دهد، که این امر ممکن است به عضله قلب آسیب بزند و حفرات قلب را بزرگ کند.
اگر دریچهای بطورکامل بسته نشود و اجازه دهد که جریان خون به عقب برگردد، "نارسایی دریچه"(ناکارآمدی یا بیکفایتی) به وجود میآید. چون خون به سمت عقب برمیگردد، لذا حفرات قلب پشتسر دریچه نارسا، بزرگتر میشوند و پمپاژ بیهوده و کمتر موثری را انجام میدهند.
قلب توانایی چشمگیری در سازگارشدن و جبران مشکلات دریچهای دارد. اغلب یک پزشک میتواند از طریق گوش کردن با گوشی پزشکی به صداهای قلب، اختلال موجود در دریچههای قلب را تشخیص دهد. اختلال در جریان خون باعث بروز یک تلاطم خونی موسوم به"سوفل قلبی"میشود. از آنجاییکه قلب توانایی تطبیق زیادی دارد، لذا ممکن است هیچگونه علایمی را احساس نکنید و قلب بدون هیچگونه مشکلی تا دهها سال کار کند. اما اگر با گذشت زمان، دیگر قلب نتواند جبران اختلال کارکرد دریچهها را بکند، ممکن است علایمی مانند تنگی نفس بروز نماید. تشخیص بموقع مشکل دریچهای بسیار مهم است، چون میتوان قبل از ایجاد آسیب دایمی به عضله قلب، آن را درمان نمود.
تهیه و تنظیم : دکتر اکبر نیک پژوه – متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی
|