بیماری‌های دریچه سه‌لتی (تری‌کوسپید)
دریچه سه‌لتی در سمت راست قلب قرار دارد و جریان خون بین دهلیز راست و بطن راست را تنظیم می‌کند (صفحه25). بیماری‌های دریچه سه‌لتی بسیار نادر می‌باشند. با این حال نارسایی دریچه سه‌لتی (برگشت خون به سمت عقب) ممکن است به عنوان تنها بیماری این دریچه یا همراه با سایر بیماری‌های این دریچه رخ دهد. تنگی دریچه سه‌لتی اغلب مادرزادی است و به ندرت در افراد بالغ روی می‌دهد.

نارسایی دریچه سه‌لتی
اگر دریچه سه‌لتی بطورکامل بسته نشود، خون از بطن راست به داخل دهلیز راست بازگشت می‌کند. در این حالت به جای حرکت رو به جلوی خون یعنی از بطن راست به ریه‌ها برای بدست آوردن اکسیژن، خون به داخل سیاهرگ‌های اصلی باز می‌گردد. این حالت بیشتر زمانی اتفاق می‌افتد که در اثر بیماری‌های دیگری مانند افزایش فشارخون‌ ریه‌ها و سمت راست قلب(فشارخون ریوی)، بطن راست قلب بزرگ یا سفت شده باشد. همچنین نارسایی دریچه سه‌لتی ممکن است ناشی از اندوکاردیت عفونی (صفحه293)، تب روماتیسمی (صفحه296) یا آسیب عضله قلبی (صفحه371) باشد.
فرد مبتلا به نارسایی دریچه سه‌لتی معمولا علایم بالینی ندارد، یا علایم بالینی آن به حدی خفیف‌اند که فرد می‌تواند سال‌ها بدون‌خطر زندگی کند و نیازی به درمان نداشته باشد. اگر مبتلا به فشارخون بالای ریوی و همچنین نارسایی دریچه سه‌لتی باشید، ممکن است علایم نارسایی قلبی مانند تورم شکم، کبد، پاها و مچ‌پاها؛ ضعف و خستگی؛ و کاهش میزان ادرار در شما نمود پیدا کنند. درمان دارویی مثلا استفاده از داروهای ادرارآور ممکن است این علایم بالینی را رفع نماید. اگر نارسایی دریچه سه لتی ناشی از فشارخون بالای ریوی باشد، ممکن است مهارکننده‌های کانال کلسیمی تجویز شوند. در برخی از بیماران، ممکن است جایگزینی دریچه سه‌لتی (صفحه311) با استفاده از روش جراحی ضروری شود. 
اگر در اثر وجود یک دریچه غیرطبیعی دچارنارسایی دریچه سه‌لتی باشید، قطعا درمعرض خطر بالای ابتلا به اندوکاردیت عفونی قراردارید و باید قبل از برخی اعمال دندان‌پزشکی و سایر جراحی‌ها آنتی‌بیوتیک مصرف کنید (صفحه295).

تنگی دریچه سه‌لتی
اگر دریچه سه‌لتی باریک یا تنگ شود، جریان خون از دهلیز راست به بطن راست آهسته می‌شود. دهلیز راست ممکن است بزرگ شود و جریان خون به سوی بطن راست نیز ممکن است دچار اختلال شود. تنگی دریچه سه‌لتی (که مورد نادری است) ممکن است مادرزادی و یا در نتیجه تب‌روماتیسمی باشد. اگر علت این عارضه تب روماتیسمی باشد، معمولا سایر دریچه‌های قلب را نیز درگیر می‌کند.
معمولا تنها علایم بالینی تنگی دریچه سه‌لتی، احساس خستگی مفرط و درد فشاری درکبد (احتمالاً در قسمت فوقانی سمت راست شکم) می‌باشد. در اغلب موارد این علایم بالینی (مثل تنگی‌نفس و احتباس مایعات) معمولا در اثر بیماری سایر دریچه‌های قلب به وجود می‌آیند و درمان بیشتر بر درمان بیماری سایر دریچه‌های قلب متمرکز می‌شود. اگر دریچه سه‌لتی آسیب زیادی دیده باشد، می‌توان از جراحی استفاده نمود. مانند اختلالات سایر دریچه‌های قلب، شما درمعرض خطر بسیار بالای ابتلا به اندوکاردیت عفونی قرار دارید و لذا قبل از انجام جراحی‌های دندان و سایر نقاط بدن، مصرف آنتی‌بیوتیک ضروری است .

تهیه و تنظیم : دکتر اکبر نیک پژوه – متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی