الکتروکاردیوگرافی
الکتروکاردیوگرافی یا گرفتن نوار قلب، روشی برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب از طریق ثبت سیر یک ایمپالس الکتریکی از منشا آن درگره‌سینوسی-دهلیزی می‌باشد، که باعث انقباض قلب می‌شود . یک نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام نموداری است که نشان‌دهنده فعالیت الکتریکی هر ضربان قلب و نیز ریتم ضربان‌های متوالی قلب می‌باشد. الکتروکاردیوگرام
نوارقلب (ECG) روش بی‌خطر و ارزان‌قیمتی برای کسب برخی اطلاعات است: نوارقلب درباره ضربان و ریتم قلب به پزشک اطلاعات مفیدی می‌دهد. همچنین ECG ممکن است نشان دهد که آیا یک حمله قلبی رخ داده است یا خیر؟ و آیا در قلب مشکلات بالقوه‌ای از نظر میزان خون‌رسانی به عضله قلب وجود دارد یا خیر؟ نوار قلب بررسی رایج و بدون دردی است. نحوه گرفتن نوار قلب
شرایط خاصی برای گرفتن نوار قلب وجود ندارد، تنها کافی است که لباس‌های راحتی پوشیده باشید تا به آسانی نوار قلب‌تان گرفته شود. ECG ممکن است در مطب پزشک یا در یک بیمارستان گرفته شود. برای گرفتن نوارقلب از شما خواسته می‌شود که بر روی میز معاینه بنشینید یا دراز بکشید. برای هدایت ایمپالس الکتریکی؛ الکترودها به قسمت‌هایی از بدن (سینه، مچ دست و پاها) وصل می‌شوند. برای اطمینان از برقراری اتصالی خوب بین پوست و الکترودها، که دارای یک قطعه برآمده چسبناک می‌باشند، تکنسین این قسمت‌ها را تمیز می‌کند، برای مثال ممکن است موهای ناحیه سینه مردان تراشیده شده و یک ژل رسانا در محل مالیده شود. سپس تکنسین الکترودها را به بدن وصل می‌کند و اطلاعاتی را به دستگاه نوار قلب وارد می‌کند. در طول مدت گرفتن نوارقلب، شما چیزی احساس نمی‌کنید، گرفتن نوارقلب در حدود یک دقیقه یا کمتر طول می‌کشد. درطول گرفتن نوار قلب هیچ گونه انرژی الکتریکی وارد بدن شما نشده و خطر شوک الکتریکی وجود ندارد و ECG تنها فعالیت الکتریکی قلب شما را ثبت می‌کند.
نحوه تفسیر نتایج
در یک فرد سالم، ایمپالس الکتریکی یک ضربان قلب، مسیر متوالی و منظمی را طی می‌کند و الکترودهای قرارداده شده در قسمت‌های مختلف بدن، این ایمپالس را در ECG ثبت می‌کنند. اصلی‌ترین قسمت اطلاعات نوار قلب، تعداد ضربان قلب می‌باشد (که معمولاً از روی نبض نیز قابل اندازه‌گیری می‌باشد) اما در صورتی‌که نبض نامنظم بوده یا لمس آن مشکل باشد، نوار قلب اطلاعات دقیق‌تری را ارایه می‌نماید. تعداد طبیعی ضربان قلب بین60 تا 100 ضربان در دقیقه می‌باشد.
ECG همچنین ریتم قلب را نیز نشان می‌دهد، که معمولا منظم است. نوار قلب حالت ضربان سریع قلب (تاکی‌کاردی) و همچنین ضربان آهسته قلب (برادی‌کاردی) را نشان می‌دهد. نوار قلب همچنین قادر است بلوک الکتریکی قلب را نشان دهد که باعث تغییر ریتم شده و ایجاد ریتم نامنظم در ECG می‌کند. هر نوع آریتمی (بی‌نظمی در ریتم فعالیت قلبی) منجر به پیدایش یک نوع متمایز از الگوی تغییرات در نوار قلب می‌گردد.
علاوه براین، نوار قلب ممکن است نشان دهد که آیا شما در گذشته یک حمله قلبی داشته‌اید یا خیر؟ چرا که بافت آسیب دیده عضله قلبی، ایمپالس الکتریکی را مانند بافت‌های سالم از خود عبور نمی‌دهد. نوار قلب تقریباً نشان می‌دهد که آسیب در کجای بطن قلب صورت گرفته است. اغلب نوار قلب ممکن است یک حمله قلبی قدیمی را نشان دهد که شما حتی از وقوع آن هم خبر نداشته‌اید. همچنین اگر در طول گرفتن نوارقلب، دچار حمله قلبی باشید، ممکن است نوار قلب آن را نشان دهد.
ممکن است یکی از اجزای موج ECG، تحت تاثیر میزان ناکافی خون یا اکسیژن در عضله قلب قرار بگیرد، به ویژه اگر نوارقلب در طی درد قفسه سینه گرفته شود. برای تعیین اینکه چرا این اتفاق رخ می‌دهد و تحت چه شرایطی این اتفاق روی می‌دهد، ممکن است ارزیابی‌های بیشتری لازم باشند .
ECG درباره ناهنجاری‌های ساختاری قلب، تاثیر داروها بر ریتم قلب و هدایت الکتریکی آن، فشارخون بالا، مشکلات کلیوی و یا مشکلات هورمونی که برروی الگوی موج الکتریکی قلب در مسیرهای خاص تاثیر می‌گذارند، اطلاعاتی به پزشک می‌دهد.گرچه یک نوار قلب طبیعی عدم وجود بیماری‌های قلبی را نشان نمی‌دهد، ولی معمولا یافته اطمینان بخشی می‌باشد. همچنین، اگر فرد دچار مشکل قلبی باشد، ECG ممکن است سرنخ‌هایی را ارایه کند که نشان می‌دهند برای تعیین و مشخص کردن ابعاد بیماری قلبی انجام چه نوع بررسی‌هایی ضروری است.
تهیه و تنظیم : دکتر اکبر نیک پژوه – متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی
