نقش التهاب در آترواسکلروز
امروزه دانشمندان میدانند که التهاب یکی از عوامل اصلی بروز فرآیند آترواسکلروز میباشد. درست مانند التهاب استخوانها و مفاصل این التهاب در درازمدت ممکن است منجر به التهاب سرخرگها شود. التهاب سرخرگی یک عارضه التهابی در درون رگهای خونی میباشد که ممکن است منجر به بروز بیماری سرخرگهای کرونری قلب و یا سکته مغزی شود.
تحقیقات تاکنون نتوانستهاند تمام عواملی را شناسایی نمایند که باعث التهاب خفیفی شده و در روند آترواسکلروز شرکت کرده یا باعث ایجاد آن در برخی افراد میشوند. درآینده، ممکن است عفونتهای باکتریایی یا ویروسی خاصی مقصر شناخته شوند و درمان بیماری سرخرگهای کرونری ممکن است شامل عوامل ضدمیکروبی و ضدویروسی باشد، درست مانند درمان زخمهای معده که امروزه از آنتیبیوتیکها برای درمان باکتریهایی شناخته شده مولد این زخمها استفاده میشود.
در بسیاری از افراد مبتلا به حملات قلبی، التهاب باعث میشود که دیواره سرخرگ، ذرات چربی را برای ایجاد نوعی پلاک، به خود جذب نماید که گاهی از آن به عنوان پلاک "نرم" یا پلاک"آسیب پذیر" یاد میشود . این پلاک که در دیواره سرخرگ مدفون میشود به هیچ وجه شبیه پلاکی نیست که در مجرای یک سرخرگ ساخته میشود. پلاک نرم از سلولهای پر از چربی با یک پوسته نازک، تشکیل میشود. اگر پوسته حاوی پلاک نرم بترکد، این پلاک وارد جریانخون میشود و در محل پارگی یک لخته خونی شکل میگیرد (پاسخ طبیعی بدن به آسیب دیدگی). این لخته خونی ممکن است باعث بند آمدن جریان خون شود. سرخرگ متورم و ملتهب، خاصیت کشسانی کمتری خواهد داشت. این فرآیند که با نوعی التهاب شروع میشود و منجر به لخته شدن خون میشود، علت حملات قلبی در برخی از افراد را توجیه مینماید که فاقد عوامل خطر معمول بیماری سرخرگ کرونری مانند کلسترول بالا هستند.
پروتئین واکنش دهنده (CRP) موجود در خون یک نشانگر پاسخ التهابی (یا ایمنی) میباشد. بدن تمام انسانها CRP میسازد، منتها در مقادیر مختلف. مقدار CRP تا حدی به عوامل ژنتیکی و تا حدی هم به روش زندگی کردن بستگی دارد. عوامل مشابهی که در افزایش خطر حمله قلبی نقش دارند یعنی سیگارکشیدن، افزایش وزن، فشارخون بالا، عدم ورزش کردن باعث افزایش سطوح CRP میشوند. سطح CRP یک فرد ممکن است در زمان شروع تشکیل پلاک در سرخرگها و نیز در زمان پارگی آن افزایش یابد. وقتیکه یک حمله قلبی رخ میدهد، میزان CRP بسیار بالا میرود. در نتیجه، اندازهگیری میزان CRP موجود در خون فرد، شاخص خوبی برای نشان دادن میزان پیشرفت بیماری سرخرگهای کرونری و خطر حملات بعدی قلبی میباشد. همچنین میزان CRP شاخص خوبی در بخش اورژانس برای بررسی حمله قلبی بهشمار میرود.
امروزه،CRP با استفاده از یک آزمایش ساده اندازهگیری میشود که در مطب پزشک هم قابل انجام است. در برخی از افراد میزان زیاد CRP، به اندازه میزان زیاد LDL (کلسترول با چگالی پایین یا کلسترول بد) در پیشبینی خطر حمله قلبی قابل اعتماد میباشد. تحقیقات نشان میدهند که در برخی افراد، سطوح بالای CRP (مستقل از کلسترول بالا) عامل خطر قابل توجهی برای بروز حملات قلبی میباشند. میزان CRP ممکن است در زنان نسبت به مردان نشانگر بهتری باشد. با اینحال عوامل دیگری نیز ممکن است باعث افزایش سطح CRP در خون شوند. در حال حاضر، هیچ درمان خاصی برای سطوح بالای CRP به جز درمان هرگونه بیماری زمینهای وجود ندارد.
تهیه و تنظیم : دکتر اکبر نیک پژوه – متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی