مهارکنندههای بتا
مهارکنندههای بتا گروهی از داروها هستند که حجم کار قلب و نیاز آن به اکسیژن را کاهش میدهند. این داروها بیشتر برای درمان آنژین، فشارخونبالا ، تپش نامنظم قلب (آریتمی)، کاردیومیوپاتی (بیماری عضلات قلب) و نارسایی قلب تجویز میشوند (از آنها همچنین در درمان بیماریهای غیرقلبی مانند سردردهای میگرنی و گلوکوم یا آب سیاه چشم استفاده میشود).
یک مهارکننده بتا از طریق تداخل با پاسخ طبیعی بدن به استرس، عمل میکند. وقتیکه بدن شما به استرس پاسخ میدهد، هورمونهایی به نام کاتهکولامینها (نوراپینفرین و اپینفرین) را آزاد میکند که باعث افزایش ضربان قلب، انقباض عضله قلب و افزایش فشارخون میشوند. یک بتابلوکر آثار کاتهکولامینها را از بین میبرد از اینرو، پاسخ قلب به استرس را تعدیل مینماید. مهارکنندههای بتای بسیار زیادی وجود دارند و به صورت انتخابی در جنبههای مختلف فعالیت کاتهکولامینها عمل میکنند.
پزشک برای درمان آنژین قلبی، ممکن است مهارکننده بتا تجویز نماید. مهارکنندهبتا باعث خواهد شد تا قلب در طی ورزش یا سایر استرسها پیش از بروز آنژین، توانایی انجام فعالیت بیشتری داشته باشد. علاوه بر مصرف روزانه مهارکنندههای بتا باید از داروهای دیگری مانند نیتروگلیسرین نیز به صورت روزانه استفاده نمایید. حتی اگر هیچگونه علایمی نداشته باشید، پزشکان اغلب مهارکننده بتا را تجویز خواهند نمود چرا که تحقیقات علمی نشان دادهاند که این داروها تا حد زیادی خطر بروز یک حمله قلبی دیگر را کاهش میدهند.
اگر دچار یک حمله قلبی شوید، بدن مقدار بیشتری کاته کولامین تولید کرده و باعث فعالیت بیشتر قلب خواهد شد. پزشک ممکن است برای کم کردن فعالیت قلب و محدود نمودن آسیب بافت قلب، داروهای مهارکننده بتا تجویز کند. بعد از بروز حمله قلبی، مهارکننده بتا به پیشگیری از یک حمله قلبی دیگر کمک میکند . ممکن است شما تنها به منظورکاهش خطر یک حمله قلبی دیگر این داروها را مصرف نمایید.
گرچه مهارکنندهای بتا درمان خوبی برای بیماریهای قلبی به شمار میروند، ولی برخی از افراد پس از مصرف این داروها دچار عوارض بالینی مانند خستگی عضلانی پس از ورزش کردن، سبکی سر، غش و .... میشوند. اگر مبتلا به ناراحتیهای ریوی مانند آسم هستید، مهارکنندهای بتا ممکن است باعث اسپاسم عضلات نایژهای شده و بنابراین مانع عبور آسان هوا به درون ریهها میشوند و در نتیجه منجر به تنگی نفس و خس خس قفسه سینه شوند. برخی از افراد مبتلا به دیابت که دچارکاهش بیش از حد قندخون شدهاند ممکن است در صورت مصرف این داروها علایم کاهش قند خون را نشان نداده و فقط سبکیسر را احساس نمایند. اگر دچار هرگونه عارضه جانبی ناشی از مصرف مهارکنندههای بتا شدید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. مصرف یک داروی مهارکننده بتای دیگر یا یک تعدیل در مقدار مصرف دارو، ممکن است مشکل را حل کند. با این حال، مصرف دارو را به شکل ناگهانی قطع نکنید و مواظب باشید که مصرف هیچ وعده آن را فراموش نکنید، چون این امر باعث بدترشدن علایم بیماری خواهد شد. اگر از سایر داروها و یا داروهای گیاهی استفاده میکنید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید تا از تداخلات دارویی خطرناک برحذر باشید. در این قسمت، نام ژنریک برخی از مهارکنندههای بتا که به طور شایع مصرف میشوند ذکر میشوند: آتنولول، پروپرانولول، متوپرولول، کارودیلول، اسبوتولول، بتاکسولول، بیسوپرولول، نادولول، پیندولول، سوتالول و تیمولول.
تهیه و تنظیم : دکتر اکبر نیک پژوه - متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی
|