رژیم غذاییDASH
DASH خلاصه عبارت"رویکرد رژیمی جهت توقف فشارخون بالا" می‌باشد. رژیم DASH حاوی مقادیر پایینی از چربی اشباع، کلسترول، چربی کل و سدیم (نمک) است.
در رژیم غذایی DASH به استفاده از میوه‌ها، سبزیجات و محصولات لبنی کم‌چرب تأکید می‌شود. رژیم غذایی DASH حاوی غلات سبوس‌دار، ماهی، مرغ و تنقلات می‌باشد و بر اساس آن باید گوشت قرمز و شیرینی جات کمتری مصرف نمود. اکثر تحقیقات نشان داده‌اند که رژیم غذایی DASH بهتر از سایر برنامه‌های غذایی درکاهش فشارخون به بیشتر بیماران کمک می‌کند. اکثر افرادیکه به مدت یک ماه به این برنامه پای‌بند می‌مانند، به شکل قابل توجهی فشارخون خود را کاهش می‌دهند و این اثر تا زمانی‌که به این رژیم غذایی پای‌بند هستند، باقی می‌ماند. رژیم‌غذایی DASHهمچنین در افرادیکه فشارخون‌طبیعی دارند اما می‌خواهند مانع از افزایش آن شوند نیز مفید است. در تمامی افراد، همراه با پیروی از رژیم غذایی DASH می‌توان سایر تغییرات سالم در شیوه‌زندگی نظیر ورزش کردن و ترک سیگار را آغاز نمود و یا آنها را ادامه داد.
پیروی از رژیم غذایی DASH سبب می‌شود که برخی از افراد نیاز به مصرف دارو نداشته باشند یا از داروهای کمتری نسبت به حالت عدم پیروی از رژیم غذایی DASH استفاده نمایند. شما نباید هیچیک از داروهای مصرفی خود را قطع نموده یا مقدار آن را بدون هماهنگی با پزشک خود کاهش دهید.
رژیم غذایی DASH بر روی دو هدف: برنامه‌غذایی و کاهش میزان مصرف نمک جهت درمان فشارخون‌بالا استوار می باشد. این رژیم را می‌توان با سطوح مختلف نمک بسته به حساسیت فرد به نمک تطبیق داد. درصورت مصرف کمترین مقادیر سدیم، کاهش‌فشارخون در بیشترین حد خود خواهد بود (مصرف mg 1500 یا کمتر سدیم در رژیم غذایی روزانه).
می‌شوند که تنها گاهی پزشکان جزو آنها می‌باشند. ولی در مورد رژیم غذایی DASH می‌توان مطمئن بود که اثربخشی این رژیم غذایی در بسیاری از تحقیقات دانشگاهی در برخی از مراکز معتبر پزشکی تایید شده است.
این مسأله که رژیم غذاییDASH، کاهش مصرف سدیم و نمک را شامل می‌شود یک
رویکرد قابل توجه درمانی برای فشارخون‌بالا در بسیاری از موارد می‌باشد:
• این رژیم در بسیاری از افراد مبتلا و غیرمبتلا به فشارخون‌بالا، جوانان و سالمندان، مردان و زنان، سیاه‌پوستان و سایر نژادها، چاق‌ها ولاغرها، افراد فعال و غیرفعال، مفید است.
• این رژیم در کاهش‌فشارخون موثرتر از سایر رژیم‌های غذایی سالم قلبی است و نوع کم سدیم رژیم غذایی DASH موثرتر از سایر رژیم‌های غذایی کم سدیم می‌باشد.
• پیروی از این برنامه غذایی اثر سریعی دارد، پس از حدود 2 تا 4 هفته کاهش فشارخون رخ می‌دهد. علاوه برتأثیر برنامه‌غذایی درکاهش‌فشارخون، این رژیم غذایی همچنین سبب کاهش سطح کلسترول نیز می‌شود که این امرعامل موثری در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی می‌باشد(صفحه45).
برنامه غذایی DASH سرشار از میوه‌ها و سبزیجات تازه می‌باشد (روزانه8 واحد غذایی یا بیشتر). میوه‌ها و سبزیجات تازه حاوی نمک کمتری هستند و پتاسیم، کلسیم و منیزیم فراوانی دارند. غلات و محصولات غله‌ای یکی دیگر از اجزای اصلی این رژیم غذایی هستند (روزانه 7 تا 8 واحد غذایی). غلات و محصولات غله‌ای فیبر و انرژی کافی را تأمین می‌کنند . در این برنامه‌غذایی همانند سدیم مصرف گوشت قرمز، شیرینی و نوشیدنی‌های شیرین جهت کاهش میزان دریافت قند و چربی، محدود شده است. این برنامه به شما آموزش می‌دهد که چگونگی کاهش مصرف نمک را از طریق عدم مصرف غذاهای فرآوری شده که یکی از منابع اصلی نمک می‌باشند، را به شما می آموزد.
در رژیم غذایی DASH نیز مانند تمام رژیم‌های غذایی، ممکن است درطی یک وعده یا در طول یک روز تعداد واحدهای غذایی مصرفی از تعداد واحدهای غذایی توصیه شده بیشتر شود. در نتیجه ممکن است در یک روز نسبت به سایر روزها سدیم بیشتری مصرف کنید، اما نکته مهم این است که مقدار میانگین مصرفی طی چندین روز یا یک هفته باید نزدیک به مقدار توصیه شده باشد تا برای سلامتی شما مفید باشد.
همچنین باید بخاطر داشته باشید که اگر پزشک داروهایی را برای فشارخون‌بالای شما تجویز کرده است، نباید بدون مشورت با وی مصرف آن را قطع کنید. اگر احساس می‌کنید که رژیم غذایی DASH (یا هررژیم غذایی دیگری) سبب کاهش‌فشارخون شما شده‌است، در مطب پزشک فشارخون خود را اندازه بگیرید و در مورد آن با پزشک خود مشورت نمایید.
تهیه و تنظیم : دکتر اکبر نیک پژوه – متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی
