راهبردهای درمانی
تغییرات سالم در شیوهزندگی، مصرف داروها یا ترکیب این دو، میتوانند فشارخون را کاهش دهند. تغییرات سالم در شیوهزندگی برای هر فرد مبتلا به فشارخونبالا (از هر نوعی) توصیه میشود. در بسیاری از افراد اقداماتی مانند کاهش وزن، ورزش، محدود نمودن مصرف نمک و پیروی از برنامه سالم غذایی میتوانند به همان اندازه مصرف یک دارو، اثرات مفید داشته باشند. انواع بسیاری از داروهای مختلف ضدفشارخون موجود هستند. مصرف ترکیبی از چند دارو در بسیاری از افراد مفیدتر است. شما و پزشکتان انتخابهای متعددی دارید و در صورتیکه برای پیدا کردن بهترین درمان موثر با یکدیگر همکاری نمایید، درمان فشارخونبالا موفقتر خواهد بود.
پزشک کمک میکند تا سطح هدف درمان فشارخون را شناسایی کنید. وی راههای دستیابی به این سطح هدف را شرح میدهد . با پزشکتان در مورد تغذیه، استعمال دخانیات و سوء مصرف الکل، ورزش منظم، داروها و مکملهای غذایی مصرفی خود صحبت کنید. هراندازه که شما در مورد عواملی که در افزایش فشارخون دخیل هستند آگاهی بیشتری داشته باشید، راحتتر می توانید فشارخونخود را کاهش دهید.
پزشک ممکن است با در نظرگرفتن سه عامل زیر ، درمان فشارخونبالا را برنامهریزی نماید:
1) مقدار فشارخون اندازهگیری شده.
2) اینکه آیا فشارخون سبب آسیب به سرخرگها و اعضای بدن شده است یا خیر؟
3) اینکه آیا بیماریهای همراه مانند دیابت (بیماری قند خون) که ممکن است درمان فشارخون را تحت تأثیر قرار دهند وجود دارند یا خیر؟
اگر شما هنوز در مرحله پیشفشارخون هستید و دچار عوارض دیگری نشدهاید، ممکن است بتوانید فشارخون خود را از طریق تغییرات سالم در شیوهزندگی در طول یکسال به کمتر از 120/80 میلیمتر جیوه برسانید.
اگر مبتلا به مرحله 1 یا 2 فشارخون هستید و آسیب اعضای بدن در اثر فشارخونبالا یا بیماریهای همراه وجود نداشته باشد، هدف درمانی نگه داشتن فشارخون در مقادیر پیشفشارخون میباشد (جدول بالا). پزشکان دریافتهاند که بسیاری از افراد جهت نگه داشتن فشارخون خود در مقادیر هدف نیاز به مصرف بیش از یک دارو دارند. اگر شما مبتلا به مرحله یک فشارخونبالا هستید، تغییرات سالم در شیوه زندگی اولین گام ضروری میباشد. اگر تغییرات سالم در شیوه زندگی نتوانند سبب دستیابی به سطح فشارخونهدف شوند، پزشک ممکن است برای شما یک داروی ادرارآور (دیورتیک) یا سایر داروهای ضدفشارخون تجویز کند (صفحه96)
اگر شما مبتلا به مرحله 2 فشارخون هستید(فشارخون 160/100 میلیمترجیوه یا بیشتر) و دچار عوارض نشدهاید ، استفاده بیش از یک دارو ضروری است تا به سطح هدف درمانی فشارخون دست پیداکنید (که احتمالاٌ یکی از آنها داروی ادرارآور یا دیورتیک میباشد). البته همچنان باید تغییرات سالم در شیوهزندگی (بهبود رژیم غذایی و ورزش کردن و........) را همزمان با مصرف دارو ادامه دهید. اگر شما مبتلا به فشارخونبالا هستید (مرحله 1 یا مرحله 2) و یک بیماری زمینهای دارید که شما را در معرض خطر قرار میدهد (برای مثال سابقه حملهقلبی یا ابتلا به بیماریکلیوی یا دیابت)، پزشک ممکن است برای شما دارویی تجویزکند که علاوه برکاهش فشارخون، برای بیماری زمینهای نیز مفید باشد. البته همچنان تغییرات سالم در شیوهزندگی اقدام شماره یک محسوب میشوند. در این حالت دستیابی به سطح هدف فشارخون یعنی mmHg 130/80 ممکن است منطقیترین امر باشد.
هشدار: در مورد علایم سکته مغزی آگاه باشید (صفحه328). این علایم عبارتند از: سردرد، کاهش هوشیاری، ضعف، بیحسی، دشواری در صحبت کردن، صحبت نامفهوم یا ضعف یک نیمه بدن. اگر شما دچار هریک از این علایم شدید بلافاصله با 115 تماس گرفته و یا جهت دریافت درمان اورژانسی به بیمارستان مراجعه کنید.
اندازه فشارخون، سابقه پزشکی و یا برنامه درمانی هر چه باشد، تنها راه دستیابی به هدف درمانی فشارخون، پایبندی به درمان میباشد. در واقع دستیابی به عدد هدف درمانی فشارخون، مفهوم بسیارگستردهای دارد.
تهیه و تنظیم : دکتر اکبر نیک پژوه – متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی