دریچه‌های قلبی


جریان خون قلب یک‌طرفه بوده و بدقت تنظیم می‌شود. چهار دریچه یکطرفه که ما بین حفره‌های قلبی و سرخرگ‌های بزرگ قرار دارند، باعث حرکت متوالی خون بین قلب و ریه‌ها و عدم برگشت خون به عقب می‌شوند. دریچه‌های قلبی دارای یکسری بخش‌های روی هم خوابیده می‌باشند (لتها یا برگچه‌ها) که با باز ‌و ‌‌‌بسته شدن خود، جریان خون را کنترل می‌کنند. ساختار و عملکرد دریچه‌های قلبی با یکدیگر متفاوت است.


دریچه‌های آئورتی و ریوی که مابین بطن‌ها و سرخرگ‌های بزرگ قرار دارند را دریچه‌های قرار دارند به دلیل لت‌های داسی شکلشان، دریچه‌های نیمه هلالی نامیده می‌شوند. دریچه سه‌لتی بین دهلیز و بطن راست قلب و دریچه میترال بین دهلیز و بطن چپ قلب قرار داشته و این دو دریچه دریچه‌های دهلیزی- بطنی نامیده می‌شوند . لت‌های دریچه‌های دهلیزی- بطنی از طریق طناب‌های فیبری به دیواره بطن‌ها متصل می‌شوند. به هنگام انقباض بطن‌ها و بسته شدن دریچه‌های دهلیزی- بطنی این طناب‌های فیبری باعث می‌شوند تا این لت‌ها در محل خود محکم باقی بمانند و بدنبال انقباض بطن‌ها به سمت عقب یعنی دهلیزها برجسته نشوند.
 دریچه سه‌لتی همانگونه که از نامش پیداست از سه برگچه یا لت تشکیل شده است. خون فاقد اکسیژن پس از عبور از این دریچه از دهلیز راست وارد بطن راست می‌شود. جهت خروج خون از بطن راست و ورود آن به جریان خون ریوی، خون باید از دریچه ریوی عبورکند. بدنبال انقباض بطن راست دریچه ریوی باز می‌شود و با شل شدن بطن بسته می‌شود.
پس از آنکه خون غنی از اکسیژن بداخل دهلیز چپ بازگشت، از دریچه میترال عبور می‌کند (نام این دریچه بدلیل شکل خاص آن است که شبیه یک نوع از کلاه کشیش‌ها تحت عنوان«میتر» می‌باشد). این دریچه دارای دو لت بشدت متحرک می‌باشد که همزمان با انقباض بطن‌ها بلافاصله بسته می‌شوند. لت‌های این دریچه از طریق طناب‌های کوچکی (طناب‌های فیبری) به عضلات بطن‌ها متصل می‌شوند.
در نهایت خون جهت خروج از بطن چپ و وارد شدن به داخل آئورت، باید از دریچه آئورت عبور کند. هم‌زمان با عبور خون از این دریچه، لت‌های آن باز شده و به دیواره‌های آئورت نزدیک می‌شوند و پس از عبور خون از دریچه آئورت، این دریچه بسته می‌شود.  


  تهیه و تنظیم: دکتر اکبر نیک پژوه - متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی